Thursday, February 19, 2015

Mudansa iha Timor Telecom

Mudança Surpresa iha Timor Telecom ou Polémica nebe konsidera Seriu, hodi alerta moos ba Governo atu halo intervesaun imediato.


Artigu ida ne´e hakerek nain hato nia ponto de vista ba iha setor telekomunikasaun nebe durante nee foti hela deit sai hanesan interese nacional no moos sai pilar importante ba investimento no desevolvimento ekonomia nebe sei forte kuando setor ida nee moos iha situasaun nebe staval, seguro, investimento nebe seguro e kondisaun financiamento nebe seguro moos.

Ita hotu akompanha nafatin situasaun ekonomia global iha paises europeia depois de crise boot iha tinan 2008 e continua to ohin loron, nebe afeta moos nasaun Portugal, iha tinan kotuk lui ba empresa boot OI Brasil Telecom, hola tia PT Telecom, no kontinua halo investimento iha PT Telecom rasiik, mas kala krise nee afeta makas tebes e Governo Portugal rasiik moos foti liman ona, hodi halo companhia OI Brasil moos halo tan negocio  no escolha companhia boot Altice husi França 7,4 bilhões de euros.

Grupo milinario franco-israelense Patrick Drahi apresenta iha dia 3  novembro 2014 ho oferta 7,025 bilhões euros para comprar hodi hola Portugal Telecom.

Mudansa nebe mak Timor Telecom hasoru dadaun hanesan krise nebe afeta ba PT Telecom nebe la bele ona no husik atu kontinua halo investimento no nia existensia iha  Timor - Leste, sera ke estado Timor - Leste, nebe iha moos socio 21%, atu husik hela Timor Telecom resolve nia problema rasiik, sera ke iha decreto lei 2003-09-03, Decree-Law N.° 12/2003, prevene PT Telecom atu la bele faan saham boot lui acordo nebe estebelese ba nasaun seluk ka firma ka companhia seluk, sem iha autorizasaun ka konkordansia husi Governo Timor - Leste. Governo precisa moos tau iha atensaun no kuidado di diak ho setor telecomunicasaun nebe sai moos alvo economia ba rai sira nebe ho financiamento no ekonomia nebe avançado hodi bele halimar iha investimento sira hanesan nee.  Setor Telecomunicasaun sai moos património estado nian ida ke importante tebes e sai moos  setor orgulho do estado ou nasaun ida nian.

Tuir hau nia observasaun katak, mudansa nebe iha Timor Telecom, laos tamba mosu liberasaun ba setor telecomunikasaun ka la bele ona kompete ho operadores rua nee mak hamosu fali mudansa, hau la dehan krise ba Timor Telecom, mas sim mudansa ba nain. Ita hotu hatene no publiku akompanha katak, ita nia estado no Governo ida nee iha komitemento nebe boot tebes ba iha setor telekomunikasaun hodi dudu desenvolvimento iha Timor - Leste, hodi nune iha tinan 2012 hamosu liberasaun ba iha setor ida nee, maibe hau hare katak, to agora nee, ita seidauk iha relatorio ida nebe apresenta husi kompanhia rua nebe mak kompete ho Timor Telecom koalia kona ba satisfasaun clientes no consumidores sira iha servisus nebe presta durante tinan 3 nia laran nee atingi to ona iha nee, faktu konkretu mak ita hare barak lui mak promosaun negocio nian, maibe relatorio anual la publika ba iha sira nia portal rasiik.

Fila fali ba iha mudansa nebe afeta dadaun Timor Telecom, bele kalae ho situasaun ida hanesan nee sedu lui ka tarde lui ba Governo atu foti desisaun ba mudansa ida nee? Hare ba intervensaun nebe Ministro no Vice Ministro MOPTK fo sai iha jornal diario, atu presenta situasaun ida nee ba iha konselho ministru.

Iha tempo ida hanesan nee funsaun Autoridade Nacional de Comunicação iha moos nia papel importante atu moos halo plano, analisa no fo solusaun ba Governo atu tama ho plano ida nebe adequado no firmesa hodi apresenta ba iha Governo hodi foti decisaun ida nebe seguro ba iha investimento ida nee, se no caso Governo desidi atu salva guarda interesse nacional hodi salva Timor Telecom husi mudansa ida nee. Timor Leste foin mak iha Empresa Público ida mak RTTL, parte electridade seidauk e moos setor ida nebe krusial tebes hanesan Telecomunikasaun,  to ona tempo atu salva Timor Telecom ho plano ida ke konkreto no halo mudansa total iha Timor Telecom nia laran rasiik. Hau sei hanoin katak iha tinan 2012 lui ba iha debate orsamento geral do estado, MTC rasiik apresenta plano investimento ida kuase 200 milhoes ba iha setor desenvolvimento telecomunikasaun, so ke proposta ida nee hetan sumba iha diskussaun plenario tamba deit intervensaun husi nain ulun sira nebe uluk ukun ba la justifika ho diak.

 Investimento ba iha setor telekomunikasaun nebe seguro sei bele lori return invesment nebe lalais ba iha estado ida nee, maibe bele moos sai falhansu ou disaster kuando la kontrola ho didiak no gestaun nebe diak husi grupo investimento nebe sei gere setor ida nee. Precisa kria plano integrado ida ba iha investimento iha setores sira nebe mak tane identidade no interesse nacional.

Laos deit precisa intervensaun husi parte Governo, maibe Parlamento Nacional moos iha papel importante atu bele halo analisa no fo sugestaun ba governo ba importancia ba mudansa nebe Timor Telecom hasoru dadaun, komissaun E nebe trata ba assunto Infra-Estruturas, Transportes e Comunicações, precisa observa no halo moos intervensaun ba mudansa nebe Timor Telecom hasoru dadaun nee. Precisa bolu gestor Timor Telecom hodi esplika ba mudansa ida nee. Sem iha plano integrado nacional ba setor Telecomunicasaun sei sai susar nafatin ba estado ka governo atu konkritisa mehi sira nee.

Koalia kona ba kestaun Seguransa Nasional, setor Telecomunikasaun sai moos hanesan asset ba seguransa nacional, sera ke seguro kuando asset ida nee ema seluk husi nasaun seluk mak kontrola. Kona ba parte segurança ba setor telecomunikasaun, hau sei tenta atu hamosu artigu nebe koalia deit ba iha parte seguransa nian.

To ona tempo atu gestor Timor Telecom ho aten brani fo sai no apresenta plano no justifikasaun ba mudansa ida nee ba Governo no estado ida nee. Ita hotu hein hela resposta husi Gestor Timor Telecom sira atu hatan ba preokupasaun sira nee. Timor Telecom la bele husik hela mudansa ida nee ba Estado Timor - Leste resolve mesak, tengki iha fase transisaun ida nebe preparado antes governo atu hola decisaun, precisa iha diskusaun ida ke klean hodi bele apresenta plano ida nebe konkretu ba iha Timor Telecom. Se kuando mudansa ida nebe Timor Telecom halo kontinua sem iha solusaun ida mak, maluk barak nebe mak servisu iha Timor Telecom bele lakon moos emprego. Kuando OI Brazil hanoin atu faan tan Timor Telecom ba firma seluk, kuando governo opta dalan seluk.

Artigu ida nee, hakerek nain hakerek laos atu ofende no hatun ema ida, maibe ida nee hanesan hanoin no sugestaun individual ida ba iha interesse nacional nian.





No comments:

Post a Comment